Wirtualny Zderzacz Hadronów to eksponat, który wzbogaci wystawę „Wszechświat i cząstki”. Centrum Nauki Kopernik, które udostępni go zwiedzającym między 8 lutego a 30 marca, rozpoczyna w ten sposób obchody 60. rocznicy powstania Europejskiej Organizacji Badań Jądrowych (CERN).

Nowy eksponat pomaga poznać istotę badań prowadzonych w LHC, dokładnie zobaczyć na czym polega zderzenie protonów, a nawet przyspieszyć cząstki elementarne w trzymetrowym tunelu. Zainstalowany jest w nim potężny ekran, siedem projektorów i sensor kinect. Dzięki temu zwiedzający będą mogli zagrać w "protonowy football". Jego zasady odbiegają nieco od zasad piłkarskich, do dyspozycji dwóch zawodników są dwie wirtualne, protonowe piłki. Każdy kopie swoją tak, by trafiła w piłkę przeciwnika. Wtedy dochodzi do zderzenia, obrazującego zderzenia cząstek elementarnych w Wielkim Zderzaczu Hadronów. Grający samodzielnie mogą sprawdzić, jakie nowe cząstki powstaną i jaki wpływ na kolizje będzie miała siła uderzenia. Dzięki innej aplikacji tunel pozwoli również stworzyć wizualizacje samego siebie. Stając przed projektorem widzimy się w polu Higgsa i poza nim.

Tak wygląda tunel:

"W 1955 roku wszystkich cząstek elementarnych fizycy znali 18-20. Dziesięć lat później było ich już jakieś 48-50. Potem było już tylko gorzej. Fizycy zaczęli się w tym wszystkim gubić. Dopiero w latach 90. zaczęliśmy wprowadzać w tym jakikolwiek porządek" - powiedział w piątek na spotkaniu z dziennikarzami dr Łukasz Badowski z Centrum Nauki Kopernik. "Fizycy w CERN mają potrzebę, by podzielić się swoimi emocjami. To co robią na co dzień, to rozpędzają cząstki do ogromnej prędkości, potem zderzają je ze sobą licząc na to, że wreszcie te cząstki wykonają jakąś pożyteczną pracę dla nauki" - dodał.

Prof. Jan Królikowski przedstawiciel Polski w Radzie CERN przypomniał, że ośrodek ten powstał w 1953 roku na gruzach powojennej Europy. Był inicjatywą, która miała zjednoczyć środowiska naukowe. Był pomyślany jako organizacja otwarta, publikująca wszystkie swoje wyniki, niepatentująca swoich podstawowych osiągnięć technicznych. Na początku organizacja składała się z 12 krajów członkowskich, obecnie jest ich 21. W ośrodku pracują naukowcy ze 140 krajów świata. W czasie swojej działalności CERN dokonał wielu przełomowych odkryć, jednym z nich było odkrycie bozonu Higgsa, którego istnienie przewidziano jeszcze w 1964 r. Umożliwił to Wielki Zderzacz Hadronów - najpotężniejszy akcelerator cząstek elementarnych na świecie.

"Pracowanie w ośrodku, w którym spotyka się na co dzień ludzi z różnych krajów, o różnych językach i kolorach skóry, pracujących zgodnie dla wspólnych celów, jest niesłychanym doświadczeniem" - powiedział prof. Królikowski. "Niewiele jest organizacji na świecie, które przez tak długi okres spełniały tak szczytną rolę. Był jednocześnie najwspanialszym ośrodkiem naukowym i miejscem, w którym ludzie ponad barierami mogą razem pracować" - podkreślił.

W Polsce obchody jubileuszu organizowane są przez CNK, Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego i Polskie Konsorcjum Fizyki Cząstek. Z okazji rocznicy CERN w sobotę 8 lutego w CNK otwarty wykład "60 lat CERN - co odkrycie cząstki Higgsa uczy nas o fizyce, ludzkości i Wszechświecie" wygłosi dyrektor generalny CERN prof. Rolf Dieter Heuer.

PAP - Nauka w Polsce