Stale o specjalnych własnościach fizycznych i chemicznych

Stale te są stosowane na części maszyn i urządzeń pracujących w ośrodkach wywołujących korozję i w podwyższonych temperaturach, a także należą do stali o szczególnych własnościach mechanicznych i magnetycznych.

Stale odporne na korozję, czyli nierdzewne i kwasoodporne, są to stale stopowe chromowe zawierające 12÷25% Cr. Niektóre z nich zawierają również do 29% niklu. Stale te, zależnie od gatunku, są odporne na korozję atmosferyczną oraz korozję w kwasach i innych ośrodkach aktywnych.

Stale żaroodporne są przeznaczone do pracy w wysokich temperaturach. Są to przeważnie stale chromowoniklowe, zawierające 5,5÷26% Cr i do 25% Ni oraz do 2,5% krzemu. Stale te, zależnie od gatunku, zawierają dodatki aluminium, molibdenu i tytanu, ale wówczas mają małą zawartość niklu. Do grupy tych stali zalicza się również stale na zawory silników spalinowych. Na mniej obciążone zawory stosuje się stal H9S2 (X45CrSi8 wg PNEN 10095:2002) zawierającą 9% Cr i 2,5% Si oraz H10S2M (X40CrSiMol0 wg PNEN 10095:2002), która zawiera dodatkowo 0,8% molibdenu. Na bardzo obciążone zawory wylotowe niektórych silników samochodowych i lotniczych stosuje się stal o zawartości 14% Cr, 14% Ni, 2,4% W i 0,35% Mo.

Stale o specjalnych własnościach mechanicznych odznaczają się bardzo dużą wytrzymałością i odpornością na ścieranie; typowa jest stal 11G12 (X120Mnl3), zwana również stalą Hadfielda (manganowa o zawartości 11÷14% Mn i 1,3% węgla). Stal ta jest stosowana na szczęki kruszarek, rozjazdy kolejowe, kule i płyty do młynów i tulejki łańcuchów gąsienicowych.

Stale o specjalnych własnościach magnetycznych są stosowane na magnesy trwałe. Rozróżnia się stale magnetyczne twarde zawierające do 10% chromu i do 16,5% kobaltu, a także molibden, nikiel, mangan i krzem. Ze stali tych wykonuje się wszelkiego rodzaju magnesy.

Stale magnetyczne miękkie znalazły zastosowanie w postaci blach na rdzenie transformatorów. Mają one minimalną zawartość węgla (do 0,09%) i do 4,5% krzemu oraz poniżej 0,015% fosforu i siarki.

Opracowano na podstawie materiałów KOWEZIU.