Staliwo

Staliwem nazywa się stal o zawartości węgla od 0,1 do 0,25%, niepoddaną obróbce plastycznej i odlaną w formy odlewnicze. Staliwo otrzymuje się – tak jak stal – w konwertorach oraz piecach martenowskich i elektrycznych. Rozróżnia się staliwo węglowe i stopowe.

Staliwo węglowe konstrukcyjne (PNISO 3755:1994), w zależności od wymaganych własności, dzieli się na 2 grupy, różniące się między sobą wytrzymałością i zawartością poszczególnych pierwiastków. Są to grupy: I – zwykłej jakości, II – wyższej jakości. Gatunek staliwa określa znak, który składa się z litery L (stal lana), oznaczenia grupy (I lub II) i liczby określającej minimalną wytrzymałość na rozciąganie Rm w MPa, np. LI400 jest staliwem zwykłej jakości o Rm = 400 MPa. Różne rodzaje staliw są podane w normach PNISO 3755:1994 oraz PN90/H83161.

Rys. 2.7. Obudowa zaworu wykonana ze staliwa węglowego
Źródło: http://www.metalodlew.pl/oferta/przemysl_chemiczny_i_petrochemiczny

Staliwo stopowe konstrukcyjne zawiera 0,15–4% węgla oraz dodatki stopowe: 0,40–1,60% manganu, 0,20–0,80% krzemu, 0,30–1,40%, chromu, 0,30–0,80% niklu, 0,20–0,60% molibdenu i 0,15–0,30% wanadu. Znak staliwa składa się z litery L, liczby określającej średnią zawartość węgla oraz litery oznaczającej pierwiastki stopowe wg malejących zawartości procentowych składnika. Znaki liter oznaczające składnik stopowy są identyczne jak przy oznaczaniu stali. Na przykład znak staliwa L35 HNM (brak odpowiednika PNEN) określa staliwo stopowe o zawartości ok. 0,35% węgla, zawierające ponadto chrom, nikiel i molibden. Wytrzymałość staliw konstrukcyjnych stopowych, w stanie ulepszonym cieplnie, wynosi 550÷1200 MPa. Staliwa stopowe są stosowane na odlewy elementów bardziej obciążonych oraz – zależnie od składników stopowych – na elementy pracujące w podwyższonych temperaturach i środowiskach powodujących korozję, a także na części narażone na ścieranie.