Przedstawiamy 8 cech dobrego, profesjonalnego stołu do warsztatu

Nieodłącznym i podstawowym elementem wyposażenia każdego warsztatu, serwisu lub garażu jest stanowisko robocze do wykonywania najróżniejszych podstawowych prac manualnych. Niezależnie od tego, czy prowadzisz profesjonalną działalność, czy hobbistycznie zajmujesz się majsterkowaniem, przed zakupem takiego stanowiska warto sprawdzić na jakie kryteria warto patrzeć, aby stół warsztatowy umożliwiał efektywne i wygodne wykonywanie zadań. Poniżej wskazujemy na osiem najważniejszych cech, które powinien posiadać każdy odpowiedni stół do przestrzeni produkcyjnej. Jeżeli chcesz wybrać odpowiedni stół, zachęcamy do lektury.

1. Wzmocniona i solidna konstrukcja

Stołów warsztatowych używa się przede wszystkim w środowisku pracy, gdzie odporność na uszkodzenia i wytrzymałość na duże obciążenia to jeden z kluczowych czynników. Dlatego od znacznie lżejszych stołów montażowych, stanowiska warsztatowe odróżnia wzmocniona konstrukcja. Przez konstrukcję rozumiemy bazę stołu złożoną z nóg, wsporników blatu, dodatkowych poprzeczek i wzmocnień oraz dodatkowo wsporniki górne na których instalowane są akcesoria, jeżeli stół posiada nadbudowę. Wyróżniamy stoły drewniane i metalowe. Drewniane stoły warsztatowe używane są zazwyczaj jako stolarskie, z uwagi na specyfikę procesów obróbki drewna. Najbardziej wytrzymałe i nadające się do warsztatów samochodowych, garaży, różnego rodzaju serwisów oraz ślusarni są z kolei stoły metalowe.  Są one wykonane zazwyczaj z grubych profili stalowych (o przykładowych wymiarach 40x40 mm lub 50x30 mm), które gwarantują większą nośność i większą tolerancję na trudne warunki pracy i różne rodzaje uszkodzeń. Standardowe nogi w kształcie litery H w celu zyskania dodatkowej stabilności łączone są dodatkowymi poprzecznymi wspornikami. W przypadku stołów częściowo skręcanych (ich atutem jest możliwość złożenia i przetransportowania) dobrym rozwiązaniem, na które warto zwrócić uwagę, jest stosowanie dodatkowych blach zabezpieczających łączenia. Profesjonalny stół roboczy nie wpada łatwo w drgania i nie złoży się jak domek z kart przy zbyt intensywnej pracy, lub w wyniku przypadkowego uderzenia w konstrukcję na przykład wózkiem narzędziowym.

2. Duża nośność i tolerancja na obciążenie

Dobry stół warsztatowy powinien charakteryzować duży maksymalny udźwig. Jeżeli chodzi o stoły do zastosowań bardziej domowych domowych, zazwyczaj wystarczy udźwig na poziomie 200-300 kg. Natomiast dla stołów do zastosowań bardziej przemysłowych standardowy przedział nośności to 400-500 kg. W wyjątkowych sytuacjach, gdy specyfika pracy tego wymaga, stosuje się wzmocnione stoły do warsztatu o maksymalnym udźwigu wynoszącym nawet 1000 kg lub więcej. Średnia nośność dla półek w nadbudowie górnej to zazwyczaj 20-30 kg. Większość producentów podaje udźwig stołu przy założeniu równomiernego rozłożenia ciężaru i trzeba wziąć to pod uwagę dobierając odpowiednie stanowisko. Mało który stół wytrzyma ekstremalnie wysokie punktowe obciążenie i w takiej sytuacji konieczne może być zaprojektowanie stołu na zamówienie. Udźwig stołu zależy nie tylko od jego konstrukcji, ale także od blatu - jego grubości i zastosowanego materiału.

3. Wytrzymały i gruby blat roboczy

Najbardziej uniwersalne blaty ze sklejki

Ciężki charakter prac wykonywanych na stole warsztatowym wymaga powierzchni roboczej o odpowiedniej solidności oraz odporności na uszkodzenia, przy czym należy wziąć pod uwagę zarówno uszkodzenia mechaniczne (uderzenia, zarysowania), jak i inne rodzaje uszkodzeń, takie jak uszkodzenia chemiczne (związane z używaniem środków chemicznych, olejów, smarów, rozpuszczalników). Powierzchnia robocza stołu powinna także być odporna na uszkodzenia powodowane przez wysokie temperatury, które mogą być efektem używania elektronarzędzi lub palnika. Istotnym czynnikiem jest także łatwość czyszczenia powierzchni. W końcu stanowisko pracy nie może zarosnąć brudem. Wybór blatu zależy od charakteru prac, jakie będą wykonywane na stole. Najlepszy stosunek ceny do jakości zapewniają blaty wykonane ze sklejki liściastej o odpowiedniej grubości, typowo 30 mm. Sklejka często jest lakierowana, co zwiększa jej odporność. Jeżeli z jakiegoś powodu nie potrzebny jest aż tak wytrzymały blat, warto rozważyć inne rozwiązania np. blat z płyty melaminowanej grubości 25 mm (w niektórych fabrykach lub montażowniach ustalone są określone wzorce dotyczące estetyki i designu produktów, co obok funkcjonalności także może mieć wpływ na wybór blatu na stół warsztatowy). Wracając do blatu ze sklejki, należy podkreślić, że najlepiej sprawuje się on we względnie suchych środowiskach pracy. 

Dodatkowe pokrycie blatu gumą lub blachą

Dodatkową ochronę blatu można uzyskać stosując dodatkową warstwę zabezpieczającą. Stół może zostać pokryty gumą (gładką, lub ryflowaną), która łagodzi uderzenia i lepiej sprawuje się w przypadku użycia cieczy i smarów. Jednocześnie gumowe pokrycie zapobiega uszkodzeniu (np. zarysowaniu) montowanych na stole elementów. Tego typu powierzchnia ma także właściwości antypoślizgowe. Jeszcze większą odporność gwarantuje pokrycie blatu roboczego blachą (w zależności od potrzeb może być to stal nierdzewna lub kwasoodporna. Blacha gwarantuje znacznie lepszą ochronę przed uszkodzeniami chemicznymi,  a także mechanicznymi (zapobiega powstawaniu dziur i wyszczerbień w blacie). Dodatkowe pokrycia mają również te zaletę, że można je wymienić w przypadku nadmiernego zużycia.

4. Ergonomiczne wymiary i odpowiednia wysokość stołu warsztatowego

Jakie są idealne rozmiary blatu roboczego w stole warsztatowym?

Z zasady stół warsztatowy wymaga dość dużej powierzchni roboczej blatu, na co należy zwrócić uwagę przy zakupie. Muszą się na nim zmieścić wszystkie niezbędne narzędzia i części, bardzo często o dużych gabarytach. Na stołach do warsztatu instalowane są także imadła, szlifierki, wiertarki i inne urządzenia, które zajmują sporo miejsca i trzeba dla nich wygospodarować odpowiednie strefy robocze/sekcje w ramach stanowiska. Wymiar stołu warsztatowego powinien także uwzględniać konieczność montażu akcesoriów, jak odpowiednich rozmiarów panele perforowane, lub szafki warsztatowe. Wszystkie niezbędne przedmioty muszą zmieścić się na blacie, nie mogą się z niego staczać i spadać.

Należy również wziąć pod uwagę ergonomię i dostosować stół (a więc jego powierzchnię i wysokość) do użytkownika, przy czym głównym czynnikiem będzie tutaj wzrost użytkownika. Główne zadania związane z pracą montażową, naprawami, majsterkowaniem, powinny być wykonywane w tzw. strefie mocy (inaczej strefie uścisku dłoni). Narzędzia i komponenty powinny być dostępne na wyciągnięcie ręki, aby zagwarantować niezbędną wygodę i bezpieczeństwo pracy (ochronę przed urazami). Z uwagi na wszystkie powyższe czynniki, należy wskazać, że nie ma jednego idealnego i ergonomicznego rozmiaru blatu, a najbardziej właściwa jest dyplomatyczna odpowiedź "to zależy". Zależy od rodzaju wykonywanych zadań, używanych narzędzi, przestrzeni warsztatowej, użytkownika. Dlatego najlepiej jeżeli producent stołów warsztatowych posiada w swojej ofercie kilka standardowych rozmiarów blatu oraz jeżeli zapewnia możliwość wykonania stołu w indywidualnych rozmiarach. Zazwyczaj największy komfort pracy zapewniają powierzchnie robocze o długości od 1500 do 2000 mm i głębokości 800 lub 900 mm.

Jaką wysokość powinien mieć stół do warsztatu?

Zgodnie z zasadami ergonomii sugerowana wysokość zależy od rodzaju wykonywanej pracy. Zazwyczaj w różnego rodzaju warsztatach i serwisach wykonuje się pracę na stojąco i jest to sugerowana postawa dla pracy z cięższymi przedmiotami (a z tym zazwyczaj wiąże się praca w warsztacie). Na siedząco powinno się wykonywać  bardziej precyzyjne prace (np. montażowe, związane z elektroniką). Im cięższymi przedmiotami operujesz, tym odpowiednio niższy powinien być stół biorąc pod uwagę kryterium tzw. wysokości łokciowej, które mówi nam na jakiej wysokości poniżej lub powyżej łokcia powinny być wykonywane dane zadania. Dla prac warsztatowych (tzw. "ciężkich") to od 50 mm do 400 mm poniżej łokcia. Oczywistym punktem odniesienia dla ustalenia właściwej wysokości stołu warsztatowego jest użytkownik, ponieważ stanowisko powinno być dopasowane do jego wzrostu. Standardowo wysokość dostępnych na rynku stołów warsztatowych oscyluje w przedziale 800-900 mm. Największą ergonomię gwarantują jednak stoły z regulacją wysokości.

Czy warto inwestować w profesjonalny stół warsztatowy z regulacją wysokości?

Zdecydowana większość stołów warsztatowych na rynku nie jest wyposażona w regulację wysokości. Po pierwsze, wpływa to na cenę, a rynek i tak jest mocno konkurencyjny i producenci wolą oferować jak najtańsze rozwiązania. Po drugie, wprowadzenie mechanizmu dostosowywania wysokości wiąże się zazwyczaj ze zmniejszeniem dopuszczalnego udźwigu stacji roboczej. Z kolei stoły warsztatowe z niskiej półki cenowej często mają regulację na otworach w określonych odstępach, jednak to powoduje zmniejszenie stabilności stołu warsztatowego, przez co stanowisko może się po prostu chwiać i będzie mniej stabilne. Lepszym rozwiązaniem będzie płynna regulacja na śrubach (zamiast na otworach). Największą wygodę zapewniają stoły z elektryczną regulacją wysokości, jednak tego typu stołów warsztatowych zapewniających odpowiedni udźwig jest bardzo niewiele. Jednym z niewielu producentów oferujących takie rozwiązania jest polska firma specjalizująca się w produkcji stołów warsztatowych i stołów roboczych Jabama Polska, która ma w swojej ofercie stoły serwisowe na przemysłowych kolumnach elektrycznych z udźwigiem 300 kg. Co ważniejsze, ich stoły dostępne są także z całą gamą dostępnych akcesoriów, jak wyposażona nadbudowa górna. Jeżeli poszukujesz najwyższego poziomu ergonomii (gdy z jednego stołu korzysta np. kilka osób o różnym wzroście) i masz nieco większy budżet, na pewno warto rozważyć taki wybór.

5. Dodatkowe wyposażenie do przechowywania narzędzi i części

W trakcie prac warsztatowych wykorzystuje się dużą liczbę narzędzi, jak różnego rodzaju i rozmiarów klucze (np. płaskie, nasadowe, imbusowe, francuskie), śrubokręty, wymienne końcówki (bity, nasadki, wiertła), różnych rozmiarów młotki, kombinerki i wiele innych. Do tego dochodzą montowane części, śruby, wkręty, nakrętki, podkładki, kołki i cała masa innych rzeczy. Kluczem do wydajnej pracy przy odpowiednim stole warsztatowym jest zachowanie odpowiedniej organizacji i porządku, co gwarantują liczne dedykowane akcesoria do przechowywania. Zakres dodatków powinien być też dostosowany do indywidualnych potrzeb użytkownika, każdy ma własny system.

Szafki narzędziowe

To często niezbędny element. Szafki i kontenery narzędziowe montowane są zazwyczaj bezpośrednio pod blatem stołu, czasami pełnią także funkcje podstawy, na której wsparty jest blat (zamiast typowych nóg). Dostępne są liczne konfiguracje szafek i szuflad (np. szafka z półką pośrodku, trzy szuflady, cztery szuflady). Dodatkowo, w odpowiednio dużych stołach można zamontować większą ilość szafek. Na co zwrócić uwagę wybierając właściwe kontenery narzędziowe? Najlepiej aby były wykonane z metalu. Zadbaj o dopasowany do planowanego wyposażenia udźwig szuflad, lepiej wybrać trochę droższe ale lepsze jakościowo prowadnice do szuflad, najlepiej ze stuprocentowym wysuwem. Ilość i wielkość szuflad powinny być dopasowane do narzędzi, które chcesz w danej szafce składować. Jeżeli stosujesz gotowe wkłady narzędziowe, pamiętaj aby sprawdzić czy są kompatybilne z wymiarami wewnętrznymi szuflad. Istotnym elementem może być także zamek centralny, który zabezpieczy zawartość szafki.

Ścianki perforowane

Ścianki perforowane zabezpieczają plecy stołu przed przypadkowym spadaniem przedmiotów (lecz mogą stanowić przeszkodę, gdy planujesz kłaść na blacie większe gabarytowo elementy). Oprócz tego wzmacniają stabilność nadbudowy i przede wszystkim stanowią miejsce do przechowywania narzędzi i części dzięki możliwości montażu różnych standardowych lub wykonanych na zamówienie uchwytów narzędziowych. Dzięki temu na panelu perforowanym można zawiesić różne narzędzia ręczne lub elektronarzędzia, różnego rodzaju dyspensery, uchwyty na ręcznik papierowy, puszki i spraye, bidony i inne przedmioty. Można na nich zamontować także listwę z kuwetami magazynowymi, w których można posegregować drobne części. Wybierając ściankę perforowaną na pewno należy ustalić rodzaj i rozmiar otworów montażowych oraz jej wymiary (świetnie sprawdza się przykładowo mała ścianka o wysokości 380 mm, lub duża o wysokości 532 mm). Solidna ścianka perforowana będzie wykonana z grubszej blachy niż 1 mm, aby gwarantowała odpowiednią niezawodność.

Kuwety i pojemniki magazynowe

Jeżeli decydujesz się na stół warsztatowy z nadbudową, niewątpliwie warto rozważyć wyposażenie go w zestaw plastikowych kuwetek do przechowywania różnego rodzaju drobnych narzędzi lub części. Zazwyczaj dostępne są one w różnych rozmiarach i kolorach (dzięki czemu można np. posortować przedmioty tematycznie przypisując odpowiedni kolor pojemnika). Pojemniki sprzedane są w zestawach po kilka sztuk (np. 4-6, w zależności od rozmiarów) i wieszane są do listwy montażowej, którą można przymocować do ścianki tylnej z płyty lub ścianki perforowanej. Jest to banalne ale niezwykle komfortowe rozwiązanie, które znacznie ułatwia utrzymanie porządku na stanowisku.

6. Instalacja elektryczna i listwy zasilające

Zazwyczaj w trakcie pracy przy stole warsztatowym używa się różnego rodzaju elektronarzędzi, lub instaluje maszyny lub urządzenia, które potrzebują dostępu do zasilania. Dlatego wygodnym rozwiązaniem są stoły warsztatowe z przygotowaną instalacją elektryczną lub wyposażone w profesjonalne listwy zasilające. Dzięki temu można w prosty sposób podłączyć do listwy np. wiertarkę. Jest to kolejna oczywistość, o której jednak łatwo zapomnieć przy wyborze stołu, a która wpływa na komfort pracy przy danym stanowisku.

7. Mobilne stoły warsztatowe

Nie jest to cecha podstawowa, którą powinien mieć każdy stół roboczy, a jedynie warta rozważenia opcja w przypadku gdy w danej przestrzeni roboczej przyda się mobilna stacja pracy, którą będzie można przemieścić odpowiednio do zapotrzebowania np. do dokonania naprawy maszyny na linii produkcyjnej, lub w pobliże naprawianego w garażu samochodu. Decydując się na mobilne rozwiązania należy wybierać najwyższe jakościowo zestawy kołowe o dobrze dobranej średnicy, manewrowości, rodzaju bieżnika i wyposażone w hamulce. Tylko wysokie jakościowo koła gwarantują zachowanie stabilności, odpowiedni udźwig oraz manewrowość na często brudnych i nierównych powierzchniach. 

8. Adaptacja i możliwość rozbudowy

Dobre jakościowo stoły serwisowe mają modułową budowę, co umożliwia wybieranie odpowiednich pasujących akcesoriów i składanie idealnego stanowiska jak z klocków, dzięki możliwości wyboru rozmiaru, wysokości, rodzaju blatu, zabudowy i dodatków. Jeszcze lepsze stoły gwarantują możliwość przebudowy i zmiany konfiguracji. Przykładowo, bazowy stół bez zabudowy powinien mieć możliwość doposażenia w górne wsporniki aby dodać do niego półki, lub oświetlenie. Czasami na samym początku ciężko określić jakie dodatki najlepiej usprawnią pracę, część problemów wychodzi dopiero "w warunkach polowych". Kupno modułowego stołu, który można modyfikować odpowiednio do potrzeb to niezwykle praktyczne rozwiązanie, które daje gwarancję najwyższej wydajności.

Najczęściej zadawane pytania FAQ

1. Z czego powinien być wykonany profesjonalny stół warsztatowy i jaki powinien mieć udźwig?

Największą wytrzymałość i udźwig gwarantują stoły metalowe wykonane z odpowiednio grubych profili stalowych (np. 40x40 mm). Udźwig wysokiej klasy stanowiska powinien wynosić około 400-500 kg. Należy zwrócić także uwagę na jakość wykonania detali.

2. Z jakiego materiału powinien być wykonany blat roboczy?

Standardowym i wystarczająco wytrzymałym materiałem z którego powinien być wykonany blat jest lakierowana sklejka liściasta o grubości 30 mm lub więcej. Aby zagwarantować większą wytrzymałość lub odporność na wilgoć lub chemikalia, dobrym rozwiązaniem są blaty pokryte gumą lub blatem. Dzięki dokonaniu właściwego wyboru materiału zwiększysz efektywność pracy.

3. Jakie wymiary i wysokość ma ergonomiczny stół warsztatowy?

Wymiary i wysokość powinny być dobrane do rodzaju wykonywanej pracy, wzrostu i preferencji użytkownika, blat powinien zapewniać odpowiednio dużą powierzchnię do wygodnej pracy i składowania oraz umożliwiać montaż imadła i urządzeń. Typowo dobrym rozwiązaniem będą stoły o wymiarach 1500x900 lub 2000x900 mm. Najbardziej uniwersalna wysokość stołu to około 800 mm, ale należy pamiętać, że nie zawsze się ona sprawdzi, a często konieczna jest opcja dostosowania wysokości wysokości blatu.

4. Co ułatwia zachowanie porządku na stanowisku?

Dodatkowe elementy wyposażenia do przechowywania narzędzi i części, takie jak podblatowe kontenery narzędziowe, dodatkowe półki, ścianki perforowane z uchwytami oraz zestawy pojemników magazynowych.

5. Jaki producent produkuje wysokiej klasy stoły warsztatowe?

Przykładem polskiego producenta mebli warsztatowych, który oferuje profesjonalne i solidne stoły warsztatowe z szeroką ofertą dodatkowego wyposażenia jest firma Jabama. W swojej ofercie mają także stoły z elektryczną regulacją wysokości z wysokim udźwigiem.