Czym różnią się pasy klinowe od pasów płaskich?
Pasy klinowe a płaskie – czym różnią się te rozwiązania?
Pasy klinowe i pasy płaskie do dwa odmienne rodzaje pasów napędowych używanych w różnych aplikacjach mechanicznych. Główną różnicę między nimi stanowi budowa, a zatem mechanizm działania, przekładający się na możliwości ich zastosowania oraz parametry pracy, zalety i korzyści wykorzystania ich w maszynie, pojeździe, układzie.
Budowa pasów klinowych i pasów płaskich a przenoszenie mocy
Pasy płaskie oraz pasy klinowe dzieli przede wszystkim różna budowa – a konkretniej odmienny przekrój. Pasy klinowe mają przekrój trapezoidalny, dzięki czemu są u dołu szersze i grubsze. Pasy płaskie wyróżniają się prostokątnym lub owalnym przekrojem poprzecznym, są na całej szerokości jednolite i płaskie.
Ponadto różnice znajdziemy również w stosowanych do produkcji pasów materiałach i ich rozmieszczeniu. W obydwu pasach wykorzystuje się warstwę wytrzymałościową, natomiast w pasach klinowych stanowią ją głównie linki stalowe lub poliamidowe, a w płaskich wykorzystuje się kordy poliestrowe, poliamidowe, aramidowe (kevlar) lub poliuretanowe. Pas klinowy często owija się jeszcze taśmą kordową bądź płócienną.
Pasy klinowe podczas pracy przechodzą przez rowki wpustowe kół pasowych, płaskie z kolei opierają mechanizm działania na tarciu, a więc stosuje się je przede wszystkim do kół wypukłych. Zarówno płaskie, jak i klinowe pasy służą do przenoszenia dużych mocy, lecz te drugie są pod tym kątem efektywniejsze, bo ich kształt zapewnia lepsze utrzymywanie się w rowku koła pasowego i minimalizuje ślizganie.
Parametry pracy oraz konserwacja pasów płaskich i klinowych
Pasy klinowe uchodzą za wydajniejsze, jednak potrzebują więcej energii. Są też mniej elastyczne i podatniejsze na zużycie i pracują głośniej. Model płaski nie współpracuje z wpustowymi rowkami, a do tego ma mniejszą powierzchnię przekroju poprzecznego, co zwiększa jego sprężystość. Przekłada się to na możliwość zastosowania pasa w układzie z większą odległością pomiędzy wałami. Ponieważ pasy płaskie się nie klinują, pracują też ciszej i zużywają się wolniej od modeli klinowych. Ogranicza to także konieczność ich konserwacji – serwisowanie jest prostsze, nie ma np. potrzeby smarowania przekładni. Naturalnie oba pasy wydają przy pracy dźwięki. Jednak w przypadku pasa płaskiego są to w zasadzie wyłącznie odgłosy wypychanego spomiędzy koła pasowego a pasa powietrza, natomiast pas klinowy wydaje już dosyć uciążliwy, charakterystyczny świst.
Zastosowanie pasów klinowych i płaskich
Oba pasy napędowe stosuje się w podobnych aplikacjach, przy czym modele klinowe przede wszystkim w układach o małej (i stałej) odległości między wałami – w przypadku pasów płaskich nie ma to większego znaczenia. Płaski rodzaj pasa częściej jest też wykorzystywany wszędzie tam, gdzie potrzeba cichej pracy oraz płynnego rozruchu przy dużych obrotach. Pasków klinowych używa się zwłaszcza w samochodach, pralkach i sprzętach AGD czy bankomatach. Służą także w przemyśle i rolnictwie, natomiast w maszynach rolniczych lub służących do obróbki drewna oraz w turbinach przeważnie wykorzystuje się pasy płaskie. Ponadto tę grupę produktów z reguły częściej znajdziemy w branży spożywczej, medycznej bądź farmaceutycznej, bo w jej ramach powstają wyroby dopuszczone do kontaktu z żywnością.
Jakie są dostępne rodzaje pasów klinowych i płaskich?
Zarówno klinowe, jak i płaskie pasy są dostępne w wariantach bezkońcowym (inaczej rękawowym) i otwartym. Ostatni umożliwia zastosowanie ich przy niestandardowych wymiarach lub zabudowie przekładni. Ponadto różnią się zastosowanymi w produkcji materiałami. W przypadku pasów płaskich mamy nieco większy wybór kordów, m.in. kewlarowe (aramidowe), poliestrowe, poliamidowe i poliuretanowe, od których dosyć mocno zależą właściwości produktu. Pasy klinowe w porównaniu z płaskimi są z kolei szerszą i bardziej różnorodną grupą: w jej ramach znajdziemy np. modele szeroko- i wąskoprofilowe czy uzębione, więc łatwo jest je precyzyjnie dopasować do specyficznych warunków, oczekiwanych parametrów pracy. Produkuje się je też w wariancie zespolonym. Mimo to nie są tak uniwersalne, jak pasy płaskie.
Podsumowując, pasy klinowe i pasy płaskie różnią się budową, materiałami i zasadą działania, a to przekłada się na parametry ich pracy i zastosowanie. Klinowe uchodzą za efektywniejsze, jednak tracą więcej energii, pracują głośniej i szybciej się zużywają. Zaletami pasów płaskich są uniwersalność, wytrzymałość, prostsze serwisowanie oraz lepsze warunki pracy ze względu na ograniczony i mniej uciążliwy hałas.
Artykuł zewnętrzny
