Wyłączniki instalacyjne

Nadprądowe wyłączniki instalacyjne stosowane są zamiast bezpieczników topikowych w instalacjach mieszkaniowych oraz instalacjach przemysłowych o napięciu znamionowym UN do 440 V i prądzie znamionowym IN do 125 A. Mają zdolność wyłączania do 25 kA. Pełnią funkcję zabezpieczeń przeciążeniowych i zwarciowych oraz pozwalają na załączanie i wyłączanie obwodów z niewielką częstością łączeń. Produkowane są wyłączniki o następujących typach charakterystyk czasowoprądowych:

B – wyzwalacz elektromagnetyczny działa przy wartości prądu od 3 do 5krotności prądu znamionowego, zakres wartości IN od 6 do 63 A (do obwodów oświetleniowych, gniazd wtykowych i sterowania),

C – wyzwalacz elektromagnetyczny działa przy wartości prądu od 5 do 10krotności prądu znamionowego, zakres wartości IN od 0,5 do 63 A (do zabezpieczania silników, grzejników i transformatorów),

D – wyzwalacz elektromagnetyczny działa przy wartości prądu od 10 do 20krotności prądu znamionowego, zakres IN od 0,5 do 125 A (do zabezpieczania obwodów o dużym prądzie rozruchu – silników, transformatorów, grup lamp oświetleniowych).

Rys. 2.11. Charakterystyki wyłączników nadprądowych typu B, C, D
Źródło: Markiewicz H., Instalacje elektryczne, Warszawa, WNT, 2005.

Na rys. 2.11 przedstawione są przebiegi przykładowych charakterystyk czasowoprądowych wyłączników instalacyjnych nadprądowych. Prąd wyrażony jest krotnością prądu znamionowego IN, a czas zadziałania wyłączników przy tym prądzie określony jest w sekundach. Odcinki pionowe przebiegów wyznaczają progi zadziałania wyzwalaczy zwarciowych wyłączników. Ponieważ dla każdego typu charakterystyki prąd zadziałania zawiera się w przedziale krotności prądu znamionowego, przebiegi te mają postać pasmową. Przebiegi charakterystyk czasowoprądowych wyłączników instalacyjnych oraz przykładowe opisy ich wykorzystania znajdziesz w literaturze.
Wyłączniki instalacyjne nie zapewniają selektywności wyłączania zwarć. Aby ją osiągnąć, trzeba dodatkowo stosować bezpieczniki topikowe. Niektóre firmy podjęły produkcję wyłączników selektywnych, które znajdują coraz szersze zastosowanie w instalacjach mieszkaniowych. Ze względu na ograniczanie wartości prądów przeciążeniowych, stosowanie ich i dobieranie nastaw wymaga od instalatorów dużego doświadczenia. Więcej informacji na temat wyłączników selektywnych znajdziesz w literaturze.

Rys. 2.12. Seria wyłączników instalacyjnych typu S firmy FAEL
Źródło: www.legrand.pl

Wyłączniki silnikowe

Wyłączniki silnikowe są grupą aparatów przeznaczonych do zabezpieczania silników elektrycznych i innych urządzeń elektrycznych przed skutkami przeciążeń i zwarć, niesymetrią obciążenia i pracą niepełnofazową. W przypadku wystąpienia przeciążenia lub zwarcia następuje szybkie wyłączenie zasilania dzięki zadziałaniu wbudowanych wyzwalaczy zwarciowych i przeciążeniowych (rys. 2.13a). Czas zadziałania – w przypadku zwarć – jest rzędu milisekund. Istotną cechą wyłączników silnikowych, odróżniającą je od wyłączników instalacyjnych, jest możliwość nastawiania zakresu prądowego wyzwalaczy termicznych za pomocą umieszczonego na obudowie pokrętła (rys. 2.13b, c, d). Wyłączniki silnikowe budowane są w bardzo szerokich zakresach wartości prądów – od ułamków A do 80 A, dla wartości napięć łączeniowych do 690 V/50 Hz. Znamionowe prądy wyłączalne mogą w niektórych wykonaniach osiągnąć wartość do 100 kA. Charakterystyki czasowoprądowe zbliżone są do typu D, ponieważ wyłączniki silnikowe współpracują z urządzeniami o okresowych dużych przeciążeniach. Istotną ich zaletą jest również szybkie wyłączanie w przypadku wystąpienia zaniku napięcia fazy. Zastępują zespół stycznik – przekaźnik termiczny dla zastosowań niewymagających dużej częstości łączeń (do 120 łączeń na godzinę – serii M 250 firmy FAEL). Niewątpliwą zaletą wyłączników silnikowych jest ich zwarta budowa i niewielkie wymiary. Zwykle stopień ochrony, w zależności od typu obudowy, wynosi od IP 30 do IP 65.

Rys. 2.13. Wyłączniki silnikowe
a) schemat, b) serii MM501N firmy HAGER, c) serii M 250 firmy FAEL, d) serii MS2.5 firmy ABLSURSUM
Źródło: www.legrand.pl, www.hager.pl, www.ablpolsa.pl

Opracowano na podstawie materiałów KOWEZIU.