Rodzaje i budowa przewodów elektrycznych

Przewód elektryczny – element instalacji elektrycznej służący do przewodzenia prądu, wykonany z materiału o dobrej przewodności elektrycznej w postaci drutu, linki lub szyny, izolowany lub bez izolacji.

Przewody elektryczne dzieli się na:

• elektroenergetyczne (np. instalacyjne, napowietrzne) – do przesyłania i rozdziału energii elektrycznej,
• telekomunikacyjne (np. telefoniczne, telewizyjne, komputerowe) – do przesyłania informacji w postaci sygnałów elektrycznych,
• nawojowe – do wykonywania elementów maszyn i urządzeń elektrycznych,
• specjalne (np. samochodowe, spawalnicze, dźwigowe, grzewcze).

Wśród przewodów elektroenergetycznych instalacyjnych można wyróżnić przewody do układania na stałe oraz przewody do odbiorników ruchomych i przenośnych. W tabeli 1.1 przedstawiona została klasyfikacja przewodów elektrycznych.

Tabela 1.1 Klasyfikacja przewodów elektrycznych

Podział asortymentowy

• elektroenergetyczne – dla instalacji do 1 kV
• elektroenergetyczne – dla instalacji powyżej 1 kV
• elektroenergetyczne gołe i izolowane dla linii napowietrznych
• szynoprzewody (przewody szynowe)
• sterownicze
• telekomunikacyjne
• komputerowe
• specjalne
• przewody nawojowe
• światłowody

Podział ze względu na budowę

• jedno i wielożyłowe
• o żyłach aluminiowych i miedzianych
• różniące się materiałem i budową izolacji
• ekranowane
• zbrojone
• pojedyncze, parowe, czwórkowe

Źródło: Opracowanie własne

Budowa przewodu elektrycznego

Przewody elektroenergetyczne wykonywane są jako gołe (bez izolacji) lub jako izolowane. Przewody gołe składają się wyłącznie z żyły przewodzącej wykonanej z miedzi lub aluminium, w postaci pojedynczego drutu lub w postaci wielodrutowej (linki). W przewodach izolowanych żyły przewodzące pokryte są warstwą materiału izolacyjnego (izolacją), która uniemożliwia zetknięcie poszczególnych żył miedzy sobą lub z innymi elementami oraz dotknięcie przez człowieka. Izolację przewodów instalacyjnych wykonuje się z polwinitu (PVC), polietylenu, gumy i innych tworzyw. Niektóre typy przewodów posiadają również powłokę polwinitową lub wykonaną z tworzyw bezhalogenowych, która pełni rolę dodatkowej warstwy izolacyjnej oraz chroni przewód przed szkodliwym wpływem środowiska (np. wilgocią lub substancjami chemicznymi). Przewody narażone na uszkodzenia mechaniczne są wzmacniane uzbrojeniem (pancerzem) z taśm metalowych lub drutów. Zewnętrzną warstwę przewodu może zabezpieczać odzież w postaci oplotu z materiałów włóknistych.

Rys. 1.1 Szkic ogólny konstrukcji przewodu
1 – żyła przewodząca, 2 – izolacja, 3 – powłoka, 4 – oplot włóknisty, 5 – uzbrojenie
Źródło: Opracowanie własne

Przewody izolowane wykonuje się jako jednożyłowe lub wielożyłowe (kilka izolowanych żył pokrytych wspólną warstwą ochronną).
Dla przewodu podaje się znamionowy przekrój poprzeczny żyły przewodzącej w mm2 oraz napięcie znamionowe. Przekroje znamionowe przewodów są znormalizowane i mogą wynosić: 0,5; 0,75; 1; 1,5; 2,5; 4; 6; 10; 16; 25; 35; 50; 70; 90; 120; 150; 185; 240; 300; 400; 500; 625; 800; 1000 mm2. Przekrój żyły przewodzącej aluminiowej nie może być mniejszy niż 1,5 mm2. Przewody elektroenergetyczne wykonywane są na napięcie do 1 kV (niskonapięciowe) lub na napięcie powyżej 1 kV (wysokonapięciowe). Napięcie znamionowe przewodów instalacyjnych może wynosić 300/300, 300/500, 450/750, 600/1000 V. Pierwsza wartość oznacza dopuszczalne napięcie skuteczne między żyłą przewodzącą a ziemią, zaś druga między żyłami przewodzącymi przewodu wielożyłowego lub ułożonych obok siebie przewodów jednożyłowych.

Produkt ten jest stosowany jako przewód zasilający elektronicznie sterowane serwomotory, przetwornice częstotliwości i do podłączania do motorów DNC. Ze względu na ok. 85% pokrycie oplotu ekranu – doskonale wymagania elektromagnetyczne spełnia EMV, szczególnie jako przewód zasilający pomiędzy przetwornicami częstotliwości a serwomotorem.

Dostępne są także przewody emaliowane lakierem poliuretanowym lub poliamidowym, dzięki czemu nie ma potrzeby usuwania izolacji przy lutowaniu. Produkty tego typu znajdują zastosowanie w uzwojeniach przekaźników, transformatorów, silników małej mocy, a także cewek zapłonowych oraz urządzeń i aparatów telekomunikacyjnych, radiowych i telewizyjnych. Przewody emaliowane lakierem poliestroimidowym i amidoimidowym z powłoką samospiekającą, stosuje się do wykonywania uzwojeń oraz cewek bezkarkasowych. Tego typu przewody są elementami uzwojeń cewek telewizyjnych i głośnikowych, a także cewek indukcyjnych silników i suchych transformatorów. W uzwojeniach narażonych na uszkodzenia mechaniczne oraz wszędzie tam, gdzie wymagana jest elastyczność, niezastąpione są przewody emaliowane lakierem poliwinyloacetalowym.

Opracowano na podstawie materiałów KOWEZIU.